Bảng 1: Tóm tắt về thực hành trồng cỏ chăn nuôi
|
Đặc điểm chính
|
Sự khác nhau so với chăn thả truyền thống |
|
Nhiều giống cỏ khác nhau được khuyến cáo trồng để làm thức ăn cho gia súc, sử dụng các kỹ thuật trồng và chăm sóc khác nhau. Một số biện pháp kỹ thuật được khuyến cáo như sau:
- Cỏ chăn nuôi trồng theo hàng đồng mức xen với cây trồng chính để chống xói mòn đất: Cỏ (Guatemala, Guinea, Vativer, Paspalum, Miscanthus, VA06, Mulato, Ruzi) được trồng theo băng đồng mức, với khoảng cách giữa các băng là 10 m.. Ở những nơi đất có độ dốc cao, khoảng cách giữa các băng cỏ nhỏ hơn, khoảng 6-8 m, để nhằm kiểm soát xói mòn đất tốt hơn.
- Cỏ chăn nuôi trồng xen: Các loại cỏ khác nhau (Guatemala, Miscanthus, VA06, Mulato, Ruzi) được khuyến cáo trồng xen vào giữa các cây trồng chính, đặc biệt là cây ăn quả, nhằm mục đích hạn chế xói mòn đất và làm thức ăn chăn nuôi.
- Cỏ chăn nuôi trồng thuần: các loại cỏ (Guatemala, Guinea, Vetiver, Paspalum, Miscanthus, VA06, Mulato, Ruzi) được khuyến cáo trồng tại những nơi mà các loại cây trồng khác cho hiệu quả thấp, để làm thức ăn chăn nuôi, tăng thu nhập kinh tế cho các nông hộ. Nhiều nông hộ hiện trồng cỏ ở bờ ao, mép vườn, cạnh đường đi, bìa rừng... để làm thức ăn chăn nuôi cho đại gia súc hay cho cá.
|
Không trồng cỏ chăn nuôi. Gia súc được cho ăn rơm rạ hay thông qua chăn thả tự do hoặc chăn thả có kiểm soát (chăn dắt).
. |
Những lợi ích/tác động chính:
- Góp phần nâng cao hiệu quả của chăn nuôi tập trung, giảm việc chăn thả tự do, góp phần bảo vệ môi trường và hoa màu, cây cối.
- Hạn chế xói mòn đất và suy giảm tài nguyên đất. Cỏ chăn nuôi trồng thành băng đồng mức trên đất dốc có vai trò đặc biệt lớn trong việc kiểm soát xói mòn, dần cải thiện độ phì của đất (Lê Quốc Doanh và cộng sự , 2005; Hussion O và cộng sự, 2003.
- Tăng và ổn định thu nhập cho nông hộ
- Tạo thêm nguồn vật liệu để che phủ đất.
Bảng 2: Danh sách một số điểm được ghi nhận thực hành trồng cỏ chăn nuôi
| |
Địa điểm |
Người ứng dụng |
Năm (*) |
Diện tích (ha) |
Kiểu trồng cỏ |
| |
Tỉnh Điện Biên |
1 |
H. Điện Biên (các xã Thanh Hưng, Thanh An, Thanh Chăn, Sam Mún) |
Hộ gia đình |
2005 |
250 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả trên đất dốc. |
2 |
Huyện Tuần Giáo (các xã Quài Nưa, Quài Cang) |
Hộ gia đình |
2008 |
100 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả trên đất dốc. |
| |
Tỉnh Yên Bái |
1 |
Tp Yên Bái ( các xã Tuy Lộc, Minh Bảo) |
Hộ gia đình |
2004 |
50 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả ở vườn nhà và trên đất dốc. |
2 |
H. Văn Chấn ( các xã Minh Tâm, Suối Giàng, Nậm Búng, Ba Khe, Gia Hội, Sơn Thịnh) |
Hộ gia đình |
2006 |
60 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả ở vườn nhà hay trồng thuần ở bờ rào. |
3 |
H. Trấn Yên (xã Hưng Thịnh) |
Hộ gia đình |
2006,
2007 |
40 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả ở vườn nhà hay trồng thuần trên đất dốc, đất nghèo dinh dưỡng. |
4 |
H. Văn Yên (các xã Quang Minh, Đại Phác, Đông Cuông) |
Hộ gia đình |
2013 |
104 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen sắn hay trồng thuần trên đất dốc, đất nghèo dinh dưỡng. |
5 |
H. Trạm Tấu |
Hộ gia đình |
2006 |
10 |
Cỏ trồng thuần trên đất dốc, đất bằng nghèo dinh dưỡng. |
6 |
H. Mù Cang Chải |
Hộ gia đình |
2006 |
10 |
Cỏ trồng thuần trên đất dốc, đất bằng nghèo dinh dưỡng. |
| |
Tỉnh Sơn La |
1 |
H. Yên Châu (xã Chiềng Đông, Chiềng Hặc). |
Hộ gia đình |
2005 |
30 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen vườn cây ăn quả ở vườn nhà hay trên đất dốc; trồng thuần trên đất dốc, đất nghèo dinh dưỡng. |
2 |
H. Mộc Châu ( các xã Chiềng Hắc, Phiêng Luông). |
Hộ gia đình |
2005 |
150 |
Cỏ chăn nuôi trồng xen cây ăn quả ở vườn nhà hay trên đất dốc. |
3 |
H. Mai Sơn (các xã Hát Lót, Nà Ớt, Chiềng Mai). |
Hộ gia đình |
2008 |
100 |
| 4 |
Tp Sơn La |
Hộ gia đình |
2006 |
50 |
(*) Diện tích được thống kê tại năm trong bảng. Tuy nhiên, tại thời điểm hiện tại diện tích và tình hình ứng dụng có thể khác.
Các nghiên cứu đã được thực hiện nhằm phát triển mô hình sản xuất cỏ chăn nuôi phù hợp với điều kiện khác nhau của nông hộ:
(i) cỏ trồng thuần tại những diện tích đât nghèo dinh dưỡng và khô hạn, nơi các cây trồng khác cho năng suất thấp và không ổn định7;
(ii) cỏ trồng xen hoặc trồng theo băng đồng mức xen với cây trồng trên đất dốc. Mục tiêu của những hoạt động này nhằm mở rộng việc trồng cỏ phục vụ phát triển chăn nuôi thâm canh một cách bền vững và bảo vệ tài nguyên đất. Nhiều các giống cỏ khác nhau đang được thử nghiệm và giới thiệu như Guatemala, Guinea, Vetiver, Paspalum, Miscanthus, VA06, Mulato, Ruzi9.
Tuy nhiên, do quỹ đất hạn chế nên nông dân thường trồng có ở bờ rào, các mảnh đất hoang, nhỏ lẻ ven đường, hay ở bìa rừng, cạnh ao hoặc vườn, hoặc trồng xen trong vườn cùng với cây ăn quả, rau màu hay cây lương thực khác. Việc trồng cỏ ở gần nhà tạo điều kiện cho việc thu hoạch cỏ cho gia súc ăn, tuy nhiên khi đó cỏ cũng dễ bị các loài vật nuôi (gà, vịt. lợn…) phá hại.
Những rào cản chính cản trở việc mở rộng ứng dụng thực hành này:
- Yêu cầu tăng về công lao động (công trồng, chăm sóc, quản lý, thu hoạch cỏ)
- Khó khăn về kỹ thuật để nông dân trồng và chăm sóc cỏ được tốt (đặc biệt là khi trồng cỏ theo băng chắn trên đất dốc hay trồng xen cỏ với cây trồng)
- Khó thay đổi tập quán chăn thả truyền thống của người dân
- Hạn chế về quỹ đất; nông dân thường ưu tiên trồng các loại cây lương thực hơn là trồng cỏ (đối với việc trồng thuần cỏ)
- Cần thêm chi phí sản xuất (giống cỏ, phân…)
Hình 1. Cỏ trồng xen trong vườn cây cam (trái) và quế (phải)
Nguồn: nomafsi.com.vn
Hình 1. Cỏ trồng xen trong vườn cây cam (trái) và quế (phải)Nguồn: nomafsi.com.vnCây dữ liệu:Dữ liệu liên quan:
