- Tên cây trồng được sản xuất trong mô hình: Mô hình lựa chọn vụ Đông xuân trồng lạc, vụ Hè thu trồng lạc vả đậu xanh.
- Mùa vụ gieo trồng:
| Tháng |
T12 |
T1 |
T2 |
T3 |
T4 |
T5 |
T6 |
T7 |
T8 |
T9 |
T10 |
T11 |
| Lạc Đông xuân |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Lạc Hè thu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| Đậu xanh Hè thu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
- Các giai đoạn sinh trưởng của cây trỏng trong mô hình:
Loại
cây
trồng |
Tổng số ngày/vụ |
Thời vụ |
Thòi gian sinh trưởng |
| Từ |
Đến |
Giai đoạn 1 |
Giai đoạn 2 |
Giai đoạn 3 |
Giai đoạn 4 |
Lạc
Đông
xuân |
110-120 |
Vụ ĐX: 5-10/1 đến 5-10/5 |
Gieo Phân cành Ra hoa Quả non Quả chắc
/.................../...................../..................../..................../
0 15-20 25-35 60-70 90-120
05/1 20-25/1 01-05/2 05-15/3 05/4-05/5 |
| Lạc Hè thu |
90-95 |
Vụ HT: 25/5 đến 05/9 |
Gieo Phân cành Ra hoa Quả non Quả chắc
/..................../........................./....................../....................../
0 15-20 25-30 60-70 80-95
25/5 10-15/6 20-25/6 20-25/7 15/8-30/8 |
| Đậu xanh Hè thu |
55-60 |
Vụ HT: Từ 25/5- 10/6 đến 10/8 |
Gieo Lá thật Ra hoa Quả non Chín
/.................../......................../...................../..................../
0 5-7 25-30 40-45 55-60
25/5 30/5-2/6 20-25/6 05-10/7 20-25/7 |
Hiện trạng canh tác cây màu tại địa phương và khu mẫu:
- Hiện trạng cơ cấu cây trồng: Theo người dân trong khu mẫu thì đây là khu đất đã bị bỏ hoang hàng chục năm do thiếu nước canh tác, đến năm 2015 mới được người dân canh tác trở lại bằng việc trồng lạc, lạc xen sắn hoặc sắn trồng thuần. Lạc và sắn được trồng ở vụ Đông xuân, sau khi thu hoạch lạc thì tiếp tục chăm sóc sắn và thu hoạch sắn vào thời điểm trước mùa mưa (đầu tháng 9).
Thực trạng canh tác lạc tại địa phương vả các hộ dân trong khu mẫu đang áp dụng như sau:
- Về thời vụ: Gieo lạc đầu tháng 1, thu hoạch cuối tháng 4 đến đầu tháng 5.
- Giống sử dụng: Trước đây ngưòi dân thường sử dụng giống lạc Lỳ Tây Nguyên để san xuất. Giống lạc này có ưu điểm là vỏ mỏng, tỷ lệ nhân cao, chất lượng tốt và được thị Irường ưa chuộng. Tuy nhiên, thời gian sinh trưởng dài, năng suất thấp đễ bị nhiễm sâu bệnh hại. Do đó, những năm gần đây người dân đã sử dụng giống LI4 để thay thế dần giống Lỳ Tây Nguyên. Giống L14 có ưu điểm lả năng suất cao, chống chịu tốt, tỷ lệ nhân khá và ngắn ngày hơn Lỳ Tây Nguyên.
- Về phân bón: Qua điều tra cho thấy các hộ sử dụng lượng phân bón cho 1 ha như sau: Phân chuồng hoai mục từ 4-5 tấn; Ure 100 kg; Supe lân (Lâm Thao, Ninh Bình) 400kg; Kali clorua 120 - 160 kg và Vôi bột 600 kg. Theo quy trình sản xuất lạc của của Bộ Nông nghiệp và PT nông thôn và một số địa phương khác đang áp dụng thì lượng phân bón là: 30 kg N + 90 kg P2O5 + 60 kg K20 + 500 kg vôi bột ( tương đương 65 kg Ure, 545 kg Supe lân và 100 kg Kali clorua). Như vậy, so sánh lượng phân bón của bà con với quy trình được khuyến cáo thì bà con bón Ure nhiều hơn 35 kg/ha, Supe lân ít hơn khoảng 150 kg/ha, vôi bột tương đương và Kali clorua nhiều hơn từ 20 - 60 kg. Từ thực tế trên cho thấy: Quy trình bón phân cho lạc của bà con chưa cân đối, lạc là cây họ đậu có nhu cầu ít đạm nhưng lại cần nhiều lân, trong khi đó bà con lại bón thừa đạm và thiếu lân.
- Về Bảo vệ thực vật: Do phần lớn đất chỉ canh tác bị thiếu nước nên người dân chỉ sản xuất một vụ rồi sau đó có thời gian dài bỏ hoang nên vấn đề sâu bệnh hại trên cây lạc tại địa phương không lớn. Người dân chỉ phát hiện mức độ nhẹ một số loại sâu bệnh hại như sâu cuốn lá, sâu xám, sâu khoang, rệp và bệnh lở cổ rễ, héo xanh, thối gốc mốc đen. Đối với các loại sâu chỉ phun thuốc từ 1-2 lần bằng thuốc Ofạtox hoặc Sherpa và khi phát hiện bệnh (bệnh lở cổ rễ, thối gốc mốc đen) chỉ phun 1 lần bằng thuốc Zineb hoặc Rhidomil, còn bệnh héo xanh nếu nhiễm thì nhỏ bỏ cây để cách ly.
- Về phương thức tưới: Người dân tưới bằng phương thức đưa nước vào rãnh để tưới thấm. Khoảng thời gian giữa các lần lưới phụ thuộc vào nguồn nước, thời tiết và giai đoạn sinh trưởng của cây lạc, trung bình cứ 5 - 7 ngày người dân tưới 1 lần.
- Phương thức thu hoạch: 100% số hộ thu hoạch bằng thủ công, lạc được nhổ và nhặt củ bằng tay, sau đó rửa sạch (nếu gặp mưa, đất ruộng ẩm ướt) rồi phơi khô dưới ánh nắng tự nhiên (trên nền gạch trong sân nhà, nền bê tông, hoặc trên bạt nilon) và bảo quản trong điều kiện nông hộ.
- Về phế phụ phẩm sau thu hoạch: Toàn bộ phế phụ phẩm từ thân cây lạc được bà con thu gom để làm thức ăn cho gia súc hoặc ủ làm phân bón hữu cơ. Như vậy, người dân đã có ý thức tận dụng phế phụ phẩm để làm thức ăn chăn nuôi và phân bón cho gia đình.
- Về Cơ giới hóa: Việc cơ giới hóa chi được thực hiện trong khâu làm đất (cày, phay đất và san phẳng), còn các khâu như lên luống, gieo trồng, làm cỏ, bón phân, phun thuốc вVTV, thu hoạch... thì 100% số hộ phải làm thủ công.
- Về năng suất: Năng suất trung bình VỊ1 Đông xuân giống LI4 từ 28-30 tạ/ha, giống Lỳ Tây Nguyên từ 22- 25 tạ/ha.
- Về tình hình tiêu thụ sản phẩm nông sản sau thu hoạch: 100% sản lượng tiêu thụ tại địa phương phụ thuộc hoàn toàn vào thương lái nên tình trạng bị ép giá còn xảy ra. Hiện chưa có sự liên kết với các công ty và doanh nghiệp để bao tiêu sản phẩm cho người dân.
- Về hiệu quả kinh tế: tổng đầu tư cho 1 ha lạc từ 20 - 25 triệu đồng, doanh thu đạt 60 - 70 triệu/ha, thì lợi nhuận đạt từ 40 - 50 triệu đồng/ha.
- Tình hình sử dụng lao động trong các giai đoạn: Đa số các công đoạn trong sản xuất như: Làm đất, gieo hạt, chăm sóc, tỉa dặm, vun gốc, thu hoạch, phơi và bảo quản đều được thực hiện bởi phụ nữ.
- Về giới trong hoạt động sản xuất: Mặc dù phụ nữ tham gia vào hầu hết các công đoạn như làm đất, gieo trồng, bón phân, chăm sóc và thu hoạch nhưng họ chỉ giữ vai trò thứ yếu trong các quyết định. Nhận thức các vấn đề về giới ở địa phương còn thấp và chưa đầy đủ. Mặc dù chính quyền địa phương và Hội Phụ nữ luôn quan tâm trợ giúp và có nhiều những hoạt động tuyên truyền về bình đẳng giới. Tuy nhiên, do tư tưởng trọng nam khinh nữ còn nặng nên trong công tác cán bộ nữ còn nhiều khó khăn, bất cập. Phụ nữ còn chịu nhiều bất lợi trong việc học tập, nâng cao trình độ. Trong các cuộc họp với dân, chủ yếu là nam giới phát biểu, đưa ra những vấn đề cần giải quyết với tư vấn, chị em còn rụt rè, e ngại có thể do trình độ còn hạn chế. Việc quyết định tham gia mô hình cũng chủ yếu là nam giới chiếm 60-70%. Trong khi đó các công việc sản xuất chủ yếu là phụ nữ gánh vác.
